Een constant krabben in de keel, geïrriteerde ogen en schrale lippen: deze klachten worden veroorzaakt door te droge lucht. Vooral in de winter verlagen verwarming en ventilatie de luchtvochtigheid binnenshuis zo veel dat het een probleem voor de gezondheid kan worden. Uitgedroogde slijmvliezen kunnen niet langer de eigen beschermende functies van het lichaam vervullen en verkoudheid opent de sluizen en deuren. Gelukkig kan een verhoging van de luchtvochtigheid vaak worden bereikt door eenvoudige maatregelen.
Hoe bepaalt vochtigheid het binnenklimaat en waarom is het altijd zo droog, vooral tijdens het koude seizoen? In dit artikel leert u hoe u kunt profiteren van een hogere luchtvochtigheid in uw woonruimtes met eenvoudige huismiddeltjes.
Wanneer moet je de luchtvochtigheid in je huis verhogen?
Of een persoon de binnenlucht als aangenaam ervaart, hangt voornamelijk af van de temperatuur en vochtigheid. Hoewel de meeste mensen goed zijn in het beoordelen van de kamertemperatuur en of het te warm of te koud is, is er geen zin om de luchtvochtigheid te beoordelen. Alleen extremen zoals lucht die volledig verzadigd is met waterdamp of een volledig uitgedroogde atmosfeer kunnen worden waargenomen.
De bevinding dat de lucht te droog is, wordt vaak pas gedaan als de effecten op de slijmvliezen in de mond en neus al duidelijk zichtbaar zijn: ze drogen uit en veroorzaken dan krab- of branderig gevoel. Dit is niet alleen een probleem voor het persoonlijk welzijn, maar vormt ook een gezondheidsrisico. Slijmvliezen vervullen een filterfunctie voor het lichaam en houden bacteriën en virussen uit de lucht. Als de slijmvliezen zijn uitgedroogd, is deze bescherming niet langer gegarandeerd en is een infectie met koude ziektekiemen veel waarschijnlijker. Bovendien leven ziekteverwekkers langer in droge lucht en kunnen ze zich verder verspreiden. Over het algemeen neemt het risico op infectie toe door droge lucht tot drie keer de waarde bij optimale luchtvochtigheid.
Een kwestie van temperatuur
Droge lucht wordt een probleem, vooral in de winter. Dat komt omdat koude lucht veel minder vocht kan opnemen dan warme lucht. De luchtvochtigheid wordt altijd gegeven ten opzichte van de maximaal opgenomen luchtvochtigheid. Bij 20 °C komt dit maximum van 100% luchtvochtigheid overeen met ongeveer 20 g/m³, maar bij 10 °C slechts 10 g/m³ [1].
Bij het ventileren wordt een ruimte overspoeld met koele lucht van buiten. Als dit vervolgens door de kachel op een aangename kamertemperatuur wordt gebracht zonder dat er extra vocht in de lucht vrijkomt, neemt de relatieve luchtvochtigheid dus af. Als bijvoorbeeld wordt geëventileerd bij een buitentemperatuur van 10 °C en 40% vochtigheid, daalt deze tot 20% bij verwarming tot kamertemperatuur. Zo’n lage waarde wordt al als droog ervaren.
Vanuit gezondheidsoogpunt is een luchtvochtigheid tussen 40% en 60% ideaal.. Hogere waarden kunnen de lichaamseigen temperatuurregulatie belemmeren door zweten, vooral in de zomer. Bovendien wordt schimmelvorming enigszins begunstigd door een nog hogere luchtvochtigheid. Als u problemen heeft met het creëren van een aangenaam binnenklimaat, is het ook raadzaam om een hygrometer aan te schaffen, met behulp waarvan u de luchtvochtigheid nauwkeurig kunt meten.
Welke huismiddeltjes kunnen de luchtvochtigheid verhogen?
Om een hogere luchtvochtigheid te bereiken, hoeft u geen grote inspanning te leveren. Het helpt al om bronnen van vocht in het appartement te verdelen, die langzaam water verdampen gedurende de dag. Dit kan al met een met water gevulde kom of met natte handdoeken. Hoe warmer de vochtige objecten zijn, hoe sterker het verdampingseffect. Voor een goed resultaat moet je de natte dingen daarom in de buurt van kachels plaatsen. Aankopen zoals binnenfonteinen of aquaria kunnen ook de luchtvochtigheid in kamers verhogen, maar zijn niet ieders kopje thee.
Als kortetermijnmaatregel kunt u de vochtige lucht ook na het douchen of koken via open binnendeuren in huis verdelen, in plaats van deze te vervangen door ventilatie tegen droge lucht van buitenaf. Maar wees voorzichtig: als de circulatie in het appartement te slecht is, kunnen de vochtpieken van de badkamer en keuken ook te veel van het goede zijn.
Hoe de lucht te ventilerenToename van de activiteit in woonruimten
Op langere termijn kun je proberen je ventilatiegedrag aan te passen aan de buitentemperaturen: ventileer vooral als het buiten warm is. Dit voorkomt het probleem dat de relatieve luchtvochtigheid afneemt tijdens het verwarmen. Als je niet alleen een hygrometer in huis hebt, maar ook aan de buitenmuur, kun je ook specifiek ventileren wanneer de luchtvochtigheid buiten hoger is dan in het gebouw.
Omdat met name het temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht bepaalt hoeveel de luchtvochtigheid daalt na ventilatie tijdens het verwarmen, helpt het ook om de verwarming lager te zetten. Een lagere kamertemperatuur kan de luchtvochtigheid in de ruimte al verhogen.
Kamerplanten verhogen de luchtvochtigheid
Een zeer eenvoudige en gemakkelijk te onderhouden maatregel om de luchtvochtigheid binnenshuis te verhogen, wordt mogelijk gemaakt door kamerplanten. Via hun bladeren geven planten veel vocht af aan de omgeving en verhogen zo voortdurend de luchtvochtigheid in de ruimte. Afhankelijk van de grootte van de ruimte en het aantal planten, kan een toename van de luchtvochtigheid van ongeveer 5% worden verwacht. [2].
De mate van verdamping is afhankelijk van het type en de grootte van de plant. Als vuistregel geldt dat de hoeveelheid verdampt water ongeveer gelijk is aan de hoeveelheid irrigatiewater; met een cactus ben je dus niet geholpen. Voor een groot effect zijn kamerplanten met grote bladeren het beste, of die zeer vochtminnend zijn. Goede voorbeelden zijn varens, papyrus, indoor bamboe en groene lelies.
Een aangename bijkomstigheid: veel kamerplanten zijn in staat om bepaalde vervuilende stoffen uit de lucht te filteren. Vooral klimop en drakenboom staan bekend om dergelijke vaardigheden, maar afhankelijk van de vervuilende stof kunnen ook andere plantensoorten worden overwogen. [2].
Maar let op: kamerplanten zijn niet uit te schakelen. Als je alleen seizoensgebonden problemen hebt met droge lucht, maar op andere momenten van het jaar een te hoge luchtvochtigheid hebt, kunnen kamerplanten de moeilijkheidsgraad verhogen: omdat ze relatief onafhankelijk van temperatuur en vochtigheid water door hun bladeren verdampen, kan de seizoensgebonden luchtvochtigheid nog verder worden verhoogd.